عترت خورشید وبسایت شخصی محمد قدسی
دفتر دوم
مولانا در داستان آن زندانی بسیار پر خور و مفلس فقر انسان تابع شیطان و بی چیزی شیطان را به تصویر می کشد
( 652) پيش من افلاس او ثابت شده است
نقد و كالا نيستش چيزى به دست
افلاس: توانايى نداشتن بر پرداخت دينى كه در ذمّه است. چيزى به دست بودن: مالك چيزى بودن.
***
خداوند دربارۀ شیطان می فرماید:
(سوره البقره) (268) (ص 45) الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُم بِالْفَحْشَاء وَاللّهُ يَعِدُكُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلاً وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
شیطان وعدۀ فقر و بیچارگی و مفلسی می دهد و انسان ها اکثراً از او پیروی می کنند
(سوره الحج) (3) (ص 332) وَمِنَ النَّاسِ مَن يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّبِعُ كُلَّ شَيْطَانٍ مَّرِيدٍ
و تا از او پیروی می کنند در حبس دنیا خواهند ماند و به فرمودۀ مولانا تا وقتی که فقر او مبدل به فقر حقیقی شود و به مرتبۀ رستگان از قیود برسد در دنیا باقی خواهد بود
( 653) آدمى در حبس دنيا ز آن بود
تا بود كافلاس او ثابت شود
( 654) مفلسى ديو را يزدان ما
هم منادى كرد در قرآن ما
«وَ ما يَعِدُهُمُ اَلشَّيْطانُ إِلاَّ غُرُوراً.» 4: 120 (نساء، 120 و اسراء، 64)
حج/3/ص332:وَ مِنَ النَّاسِ مَن يجُادِلُ فىِ اللَّهِ بِغَيرِ عِلْمٍ وَ يَتَّبِعُ كُلَّ شَيْطَنٍ مَّرِيدٍ
( 655) كو دغا و مفلس است و بد سخن
هيچ با او شركت و سودا مكن
( 656) ور كنى او را بهانه آورى
مفلس است او صرفه از وى كى برى
***
دفتر پنجم
(1526)بشنو از عقلِ خود اى انبار دار
گندم خود را به ارضُ اللَّه سپار
انبار دار: جمع كننده مال دنياست، «انبار» به معنى ضمير و نفس انسان است.گندم: استعارت از مال گرد آمده.اَرضُ اللَّه: أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اَللَّهِ واسِعَةً. 4: 97 (نساء، 97)
آن كه اَرضُ اللَّهِ واسع گفتهاند
عرصهاى دان انبيا را بس بلند 3182/1
(1527)تا شود ايمن ز دزد و از شُپُش
ديو را با ديوچه زوتر بِكُش
دزد و شُپُش: كنايت از شيطان و هواى نفس.ديو و ديوچه: شيطان و وسوسههاى او.
(1528)كاو همىترساندت هر دم ز فقر
همچو كبكش صيد كن اى نره صَقر
او همىترساندت: اَلشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ اَلْفَقْرَ. 2: 268 (بقره، 268)صَقر: مرغ شكارى.
(1529)بازِ سلطان عزيزِ كاميار
ننگ باشد كه كند كبكش شكار
باز سلطان عزيز: ننگ است آدمى كه از نسل خليفه اللَّه است فريب شيطان را خورد.
بازدیدها: 18